เมื่ออาชาอิเราะฮทิ้งหะดิษเศาะเฮียะแล้วอ้างหะดิษเฎาะอีฟเป็นหลักฐาน

เมื่ออาชาอิเราะฮทิ้งหะดิษเศาะเฮียะแล้วอ้างหะดิษเฎาะอีฟเป็นหลักฐาน

นารา พิชัย

ท่านอิบนุญะรีร รายงานว่า

حَدَّثَنَا الْحَسَن بْن يَحْيَى , قَالَ : أَخْبَرَنَا عَبْد الرَّزَّاق , قَالَ : أَخْبَرَنَا جَعْفَر بْن سُلَيْمَان عَنْ عَوْف , عَنْ الْحَسَن , قَالَ : سَأَلَ أَصْحَاب النَّبِيّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ النَّبِيّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : أَيْنَ رَبّنَا ؟ فَأَنْزَلَ اللَّه تَعَالَى ذِكْره : { وَإِذَا سَأَلَك عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيب أُجِيب دَعْوَة الدَّاعِ إذَا دَعَانِ . .. } الْآيَة

ได้บอกเล่าให้เราทราบโดย อัลฮะซัน บิน ยะห์ยา เขากล่าวว่า ได้เล่าให้เราทราบโดยอับดุลร็อซซาก เขากล่าวว่า ได้เล่าให้เราทราบโดยญะฟัร บิน สุลัยมาน จากเอาฟ์ จาก อัลฮะซัน เขากล่าวว่า "บรรดาซอฮาบะฮ์ของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้ถามท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ว่า ผู้อภิบาลของเราอยู่ใหน? ดังนั้น อัลเลาะฮ์ตะอาลา ทรง(ตอบโดย)ประทานอายะฮ์อัลกุรอานความว่า "และเมื่อมวลบ่าวของข้าได้ถามถึงข้า (เข้าก็จงตอบไปเถิดว่า) แท้จริงข้าเป็นผู้ใกล้ชิด (กับพวกเจ้า) ข้าคอยสนองตอบคำวอนของผู้วอนขอ เมื่อเขาได้วอนขอต่อข้า" ตัฟซีรอัฏฏ๊อบรีย์ อายะฮ์ที่ 186 ซูเราะฮ์อัลบะกอเราะฮ์

@@@@

ชี้แจง

นายนรา พิชัยไปขนข้อมูล มาจากเว็บสะติวเด้นมาถามกระทู้ผม จึงขอชี้แจงดังนี้

หะดิษนี้ คุณ นรา พิชัย ไปเอามาจากข้อเขียนในเว็บสะติวเด้น ซึ่ง อาจารย์อัชอารีย์วิจารณ์เองเคยว่าเป็นหะดิษที่สายรายงานขาดตอน คือ เป็นหะดิษมุรซัล ดังที่ อาจารย์อาริฟีนระบุเอง บอกเองในข้อเขียนของเขา ว่า “เป็นหะดิษมุรซัล” และก็ถูกต้อง ตามที่อัชอารีย์ บอก แต่ผิด ที่อ้างลอยๆว่าเป็นมุรซัลเศาะเฮียะ ทั้งนี้เพราะผู้รายงานหะดิษข้างต้นคือ อัลหะซัน ไม้ได้อ้างถึงคนใดจากเศาะหาบะฮเป็นการเฉพาะ คือ บอกว่า บรรดาเศาะหาบะฮ ไม่ทราบว่า เศาะหาบะฮคนใด

มาดูที่อิหม่ามอัสสะยูฏีย์ (ร.ฮ) ได้ระบุไว้คือ

وأخرج عبد الرزاق عن الحسن قال سأل أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم النبي صلى الله عليه وسلم أين ربنا فأنزل الله وإذا سألك عبادي عني فإني قريب الآية مرسل
............
อิหม่ามสะยูฏีย์ บอกว่า "เป็นหะดิษมุรสัล - ดู ตัฟสีรวะบะยานมุฟเราะดาติลกุรอ่าน ซึ่งพิมรวมกับหนังสือ ชัยค์สะยูฏีย์ ชื่อ ลุบาบุลนุกูล เล่ม 3 หน้า 49 (ดูสำเนาหนังสือ)

 

หะดีษมุรสัล คือ หะดีษที่ตาบิอีน(บุคคลสมัยต่อจากเศาะหาบะฮฺ)ระบุว่านำมาจากท่านนบี โดยไม่ได้ระบุว่าใครเป็นผู้รายงานหะดีษให้แก่เขา หะดิษมุรซัลเอามาเป็นหลักฐานไม่ได้

มาดู นักหะดิษเขาวิจารณ์ เกี่ยวกับอัลหะซัน ผู้รายงานที่บอกว่า เศาะหาถามนบี
อิหม่ามอัซซะฮะบีย์กล่าวว่า

ส่วนหนึ่งจากบรรดาหะดิษมุรซัลที่อ่อนยิ่งนักในทัศนะของพวกเขา คือ บรรดาหะดิษมุรซัลของอัลหะซัน – ดู อัลมูกิเซาะฮ หน้า 17
หาฟิซอิบนุหะญัร กล่าวว่า

كَانُوا لَا يَعْتَمِدُونَ مَرَاسِيلَ الْحَسَنِ لِأَنَّهُ كَانَ يَأْخُذُ عَنْ كُلِّ أَحَدٍ

พวกเขา(นักหะดิษ) จะไม่อาศัยบรรดาหะดิษมุรซัลของ อัลหะซัน (มาเป็นหลักฐาน) เพราะแท้จริง
ปรากฏว่าเขาเอามาจากทุกๆคน – ดูฟัตหุลบารีย์ เล่ม 11 หน้า 556
หาฟิซ อิบนุเราะญับ กล่าวว่า

قال أحمد في رواية الفضل بن زياد (مرسلات سعيد بن المسيب أصح المرسلات، ومرسلات إبراهيم لا بأس بها، وليس في المرسلات أضعف من مراسيل الحسن وعطاء بن أبي رباح، فإنهما يخذان عن كل

อะหมัด กล่าวในรายงานของ อัลฟัฏลุ บิน ซิยาด ว่า (บรรดา หะดิษมุรซัลของสะอีด บิน อัลมุสัยยิบ เป็นหะดิษมุรซัลที่ถูกต้องกว่า และหะดิษมุรซัลของอิบรอฮีม ก็ไม่เป็นไร และไม่มี ในบรรดาหะดิษมุรซัล ที่เฎาะอีฟยิ่งไปกว่าหะดิษมุรซัลของ อัลหะซัน และอะเฏาะ บิน อบี เราะบะห เพราะเขาทั้งสอง จะเอามาจากทุกคน – ดูชัรหุอิละลุอัตติรมิซีย์ เล่ม 1 หน้า 195

อับดุลหัก อัลอิชบีลีย์ ได้กล่าวว่า
مراسيل الحسن ضعافٌ جداً عندهم -

บรรดาหะดิษมุรซัลของอัลหะซัน (ชิ่อผู้รายงานหะดิษ) เฎาะอีฟมาก ในทัศนะของพวกเขา - อัลอะหกามอัลวาสิฏีย 3/341

ายะฮข้างต้นที่มาของมันไม่ได้เกี่ยวกับการถามว่า “อัลลอฮอยู่ใหน” ตามที่ท่านครูนำมาบิดเบือน
แต่หะดิษเกี่ยวกับการถามว่า อยู่ใกล้หรืออยู่ใกล มาดูเต็มๆ

وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ

และเมื่อมวลบ่าวของข้าได้ถามถึงข้า (เข้าก็จงตอบไปเถิดว่า) แท้จริงข้าเป็นผู้ใกล้ชิด (กับพวกเจ้า) ข้าคอยสนองตอบคำวอนของผู้วอนขอ เมื่อเขาได้วอนขอต่อข้า .....

قَالَ ابْنُ أَبِي حَاتِمٍ : حَدَّثَنَا أَبِي ، حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ الْمُغِيرَةِ ، أَخْبَرَنَا جَرِيرٌ ، عَنْ عَبْدَةَ بْنِ أَبِي بَرْزَةَ السِّجِسْتَانِيِّ عَنِ الصُّلْبِ بْنِ حَكِيمِ بْنِ مُعَاوِيَةَ بْنِ حَيْدَةَ الْقُشَيْرِيِّ ، عَنْ أَبِيهِ ، عَنْ جَدِّهِ ، أَنَّ أَعْرَابِيًّا قَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ ، أَقَرِيبٌ رَبُّنَا فَنُنَاجِيهِ أَمْ بَعِيدٌ فَنُنَادِيهِ ؟ فَسَكَتَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ : وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ

อิบนุอบีหาติม กล่าวว่า บิดาของฉัน ได้เล่าเราว่า ยะหยา บิน อัลมุฆีเราะฮ ได้เล่าเราว่า ญะรีร ได้เล่าเราว่ารายงานจากอับดะฮ บิน อบี บัรซะฮ อัสสะญิสตานีย์ จากอัศศอ็ลบิ บิน หากีม บิน มุอาวิยะฮ บิน หัยดะฮ อัลกุชัยรีย์ จากบิดาของเขา จากปู่ของเขา ว่า แท้จริง ชาวอาหรับชนบทคนหนึ่ง กล่าวว่า “โอ้รซูลุลลอฮ พระผู้อภิบาลของเรา อยู่ใกล้ใช่ไหม เราจะได้กระซิบกับพระองค์ หรือว่าพระองค์อยู่ใกล เราจะได้ตะโกนเรียกพระองค์ ? ท่านนบี ศอ็ลฯ นิ่งเงียบ แล้วอัลลอฮ ทรงประท่านอายะฮที่ว่า

وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ

และเมื่อมวลบ่าวของข้าได้ถามถึงข้า (เข้าก็จงตอบไปเถิดว่า) แท้จริงข้าเป็นผู้ใกล้ชิด (กับพวกเจ้า) ข้าคอยสนองตอบคำวอนของผู้วอนขอ เมื่อเขาได้วอนขอต่อข้า .....ดู ตัฟสีรอิบนุกะษีร เล่ม 1 หน้า 506

ส่วนที่คำตอบที่ถามว่า อัลลอฮอยู่ใหน ? เป็นหะดิษเศาะเฮียะ คือหะดิษญารียะฮ แต่ นายนรา พิชัย กลับไปเอามาอ้าง เพราะกลัวว่า จะเสียรังวัด

والله اعلم بالصواب

อะสัน หมัดอะดั้ม
13/10/60