ตัวอย่างการใช้ตรรกทางปัญญาอธิบายอะกีดะฮ(ตอนนั่งเทียนโดยปราศจากหลักฐาน)

ตัวอย่างการใช้ตรรกทางปัญญาอธิบายอะกีดะฮ(ตอนนั่งเทียนโดยปราศจากหลักฐาน)

ราชสีห์ ผู้ภักดีของแผ่นดิน
19 นาที
แท้จริงหัวใจของฉัน อยู่ระหว่าง สองนิ้วของอัลลอฮ์
ขออธิบาย ดังต่อไปนี้นะครับ
1. การแปล ตามถ้อยคำแบบนี้นั้นหมายความว่า เขาไม่ได้เรียน หลักวิชาภาษาอาหรับ และ ไม่ได้เรียน วิชาอูศูลุดดีน มาเลย
2. สำนวนหาดิษนี้ เป็นภาษาอาหรับ ซึ่งจะต้องอธิบายตามหลักวิชาภาษาอาหรับ
3. ในวิชา บายาน มาอานีย์ สำนวนหาดิษนี้ เป็น การ กีนายะฮ์ เป็นอรรถรสทางภาษาอาหรับ
4. คำว่า กอลบี ซึ่งแปลว่าหัวใจของฉันนั้น ชี้แนะ ไปยัง ตัวของฉัน ซึ่งใช้คำว่าหัวใจ เพราะเป็นจุดศูนย์รวมของมนุษย์
5. คำว่า อัศบูอัยน์ แปลว่า สองนิ้ว นั้น ชี้แนะไปยัง อำนาจ การปกครอง การกระทำที่ง่ายดาย
6. ถ้อยคำหาดิษนี้ จึงต้องแปลตามหลักวิชาว่า แท้จริงมนุษย์นั้น อยู่ในอำนาจการปกครองของอัลลอฮ์
7. การแปลแบบถ้อยคำตรงๆ โดยไม่คำนึงถึง ความบริสุทธิ์ของอัลลอฮ์ อันตรายต่อตัวเอง และผู้อื่น
8. หากจะเอาตัวหาดิษตรงๆมาพูดกัน ก็พากันเข้าใจว่า หัวใจนาบี อยู่ระหว่างสองนิ้ว หรือ ซึ่งเป็นไปไม่ได้ เพราะหัวใจอยู่ในตัวคน และอยู่ข้างปอด ไม่ได้อยู่ระหว่างนิ้ว เลย
9. หาก เอาตามตัวหาดิษ แสดงว่า อัลลอฮ์ ต้องมีเป็น ล้านๆๆ นิ้ว เพราะมนุษย์ เป็นล้านๆคน 
บางสำนวนหาดิษ ใช้คำว่า อัลกูลูบู แปลว่า บรรดาหัวใจ เพราะหัวใจละสองนิ้ว ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ให้กับอัลลอฮ์
10. หากแปลตามภายนอกของถ้อยคำ หาดิษ ซึ่งขัดต่ออายะกรุอ่าน อย่างชัดเจนเลยทีเดียวว่า อัลลอฮ์ ไม่คล้ายสิ่งใด .. 
เหมือนหาดิษขัดกับกรุอ่าน วายิบต้องตะวีล
อัลลอฮูอะลามูบิศศอวาบ
อาจารย์อับดุลมุตตอลิบ หลักแหล่ง ฝ่ายวิชาการอัลฟารูกจังหวัดสตูล

@@@@

ขอชี้แจงดังนี้

ข้างต้นคือตัวอย่างนั่งเที่ยนใช้ตรรกอธิบายหะดิษสิฟาต โดยใช้ตรรก โดยปราศจากการใช้หลักฐานทางวิชาการสนับสนุน แม้แต่อักษรเดียว

أنس بن مالك رضي الله عنه يقول: كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يكثر أن يقول: ((يا مقلب القلوب، ثبت قلبي على دينك))، قال: فقلت: يا رسول الله، آمنا بك وبما جئت به، هل تخاف علينا؟ قال: ((نعم، إن القلوب بين إصبعين من أصابع الله، يقلّبها كيف يشاء)) أخرجه الترمذي في جامعه وابن ماجه في سننه بإسناد صحيح

อะนัส บุตร มาลิก (ร.ด)กล่าวว่า “ปรากฏว่าท่านรซูลุลลอฮ ศอลฯ กล่าวคำต่อไปนี้บ่อยครั้ง ว่า “ โอ้ ผู้ทรงเปลี่ยนแปลงบรรดาหัวใจ
ได้โปรดบันดาลให้หัวใจของฉัน ตั้งมั่นอยู่ในศาสนาของพระองค์ท่าน ) เขา(อะนัส)กล่าวว่า “ข้าพเจ้าได้กล่าวว่า “โอ้ท่านศาสนทูตแห่งอัลลอฮ ข้าพเจ้าศรัทธาต่อท่านและสิ่งที่ท่านนำมา ท่านกลัวว่าอะไรจะเกิดขึ้นแก่ข้าพเจ้าไหม ? ท่านกล่าวตอบว่า “ครับ” แท้จริงบรรดาหัวใจนั้น อยู่ระหว่างสองนิ้ว จากบรรดานิ้วของอัลลอฮ พระองค์ทรงเปลี่ยนแปลงมัน(บรรดาหัวใจ) ตามที่พระองค์ทรงประสงค์” - บันทึกโดย อัตติรมิซีย์ และอิบนุมาญะฮ

فعن عبد الله بن عمرو بن العاص - رضي الله عنهما - قال: سمعت رسول الله - صلى الله عليه وسلم - يقول: ((إن قلوب بني آدم كلها بين أصبعين من أصابع الرحمن كقلب واحد يصرفه حيث شاء ثم قال: اللهم مصرف القلوب صرف قلوبنا على طاعتك)) رواه مسلم
และรายงานจาก อับดุลลอฮ บุตร อัมรุน บุตร อัลอาศ (ร.ฏ) กล่าวว่า ข้าพเจ้าได้ยินท่านรซูลุลลอฮ ศอลฯ กล่าวว่า “ แท้จริง บรรดาหัวใจ ลูกหลานอาดัมทั้งหมด อยู่ระหว่างสองนิ้ว จากบรรดานิ้วของพระเจ้าผู้ทรงเมตตา ดั่งดวงใจดวงเดียว ทรงเปลียนแปลงมันตามที่ทรงประสงค์ หลังจากนั้น ท่านรซูลได้กล่าวว่า “ โอ้อัลลอฮ ผู้ทรงเปลี่ยนบรรดาหัวใจ ได้โปรดเปลี่ยนหัวใจของเรา ให้ตั้งมั่นอยู่ในการภักดีต่อพระองค์ท่านเถิด” – รายงานโดย มุสลิม
………………….

ข้างต้นคือคำพูดของท่านรซูลุลลอฮ ศอลฯ ซึ่งท่านได้กล่าวถึงนิ้วของอัลลอฮ (ซ.บ) ส่วนนิ้วะมีลักษณะอย่างไรนั้น อัลลอฮเท่านั้นทรงรู้ เพราะไม่มีสิ่งใดเสมอเหมือนพระองค์ และ ท่านรซูลุลลอฮ ศอลฯ กล่าวอย่างไร เราก็ต้องเชื่ออย่างนั้น และในหะดิษข้างต้น ท่านได้สอนให้เรารู้ว่า หัวใจทุกดวงของมนุษย์นั้น อัลลอฮ(ซ.บ)จะทรงเปลี่ยนไปเป็นอย่างไรก็ได้ เพราะหัวใจทุกดวงอยู่ภายใต้อำนาจของของพระองค์ และคำว่า “บรรดานิ้วของอัลลออ” เราจะให้ความหมายเป็นอย่างอื่นไม่ได้ เพราะท่านรซูล ศอลฯได้กล่าวอย่างนั้น เพราะฉะนั้น นิ้วจะชี้ ไปใหน อย่างไร หากเป็นคำพูดของท่านรซูลุลลอฮ ศอลฯเราจำเป็นต้องเชื่อ

อิบนุกุตัยบะฮ (ฮ.ศ 213-276) ปราชญยุคสะลัฟ กล่าวว่า

فَإِنْ قَالَ لَنَا مَا الْإِصْبَعُ عِنْدَكَ هَاهُنَا قُلْنَا هُوَ مِثْلُ قَوْلِهِ فِي الْحَدِيثِ الْآخَرِ يَحْمِلُ الْأَرْضَ عَلَى أُصْبُعٍ ، وَكَذَا عَلَى أُصْبُعَيْنِ ، وَلَا يَجُوزُ أَنْ تَكُونَ الْإِصْبَعُ هَاهُنَا نِعْمَةً ، وَكَقَوْلِهِ تَعَالَى : وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّماوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ . 
وَلَمْ يَجُزْ ذَلِكَ ، وَلَا نَقُولُ أُصْبُعٌ كَأَصَابِعِنَا ، وَلَا يَدٌ كَأَيْدِينَا ، وَلَا قَبْضَةٌ كَقَبَضَاتِنَا ؛ لِأَنَّ كُلَّ شَيْءٍ مِنْهُ - عَزَّ وَجَلَّ - لَا يُشْبِهُ شَيْئًا مِنَّا .

ถ้ามีผู้ถามเราว่า คำว่า อัลอิศบะอฺ(นิ้ว) ในทัศนะของท่าน ในที่นี้คืออะไร ,เราก็จะกล่าวตอบว่า “มันเหมือนกับ คำพูดของท่านนบี ในหะดิษอื่น คือ ทรงพาแผ่นดิน บน นิ้ว และในทำนองเดียวกันนั้น บนสองนิ้ว และไม่อนุญาตให้คำว่า นิ้ว (الْإِصْبَعُ) ณ ที่นี้ว่า คือ เนียะมัต(ความโปรดปราน) ดังที่อัลลอฮตาอาลาตรัสว่า (“และพวกเขามิได้ให้ความยิ่งใหญ่แด่อัลลอฮ์อันพึงมีต่อพระองค์อย่างแท้จริง และแผ่นดินนี้ทั้งหมดเป็นเพียงกำพระหัตถ์หนึ่งของพระองค์ในวันกิยามะฮ์ และชั้นฟ้าทั้งหลายจะม้วนกลิ้งด้วยพระหัตถ์ขวาของพระองค์ ” (อัซซุมัร : 67) และไม่อนุญาต ดังกล่าวนั้น(หมายถึงไม่อนุญาตให้ตีความว่าคือเนียะมัต) และเราจะไม่กล่าวว่า นิ้ว เหมือนกับบรรดานิ้วของพวกเรา ,(เราจะไม่กล่าวว่า)มือ เหมือนกับบรรดามือพวกเรา และ(เราจะไม่กล่าวว่า) กำมือ เหมือนกับการกำมือของ พวกเรา เพราะแท้จริง ทุกสิ่งที่มาจากพระองค์ ผู้ทรงสูงส่งและทรงเลิศยิ่ง ทรงไม่เหมือนสิ่งใดๆจากพวกเรา – ดู ตะวีลมุคตะละฟิลหะดิษ 1/303
...........
ปราชญยุคสะลัฟ เขาจะยืนยันความหมายบรรดาอายาตและหะดิษสิฟาตตามที่มีมา โดยไม่เปรียบกับมัคลูค พวกเขาจะไม่ใช้ตรรกทางปัญญา ตีความให้กินกับปัญญาของตน อย่างที่ท่านบาบอ อับดุลมุตตอลิบ หลักแหล่ง ปฏิบัติอยู่ตอนนี้ หากท่านว่าผมพูดผิด เอาหลักฐานจากคำอธิบายสะลัฟมาโต้แย้งได้ และจะยินดีด้วย
อิบนุอบียะอฺลา(ร.ฮ) ได้กล่าวรายงานคำพูดอิหม่ามชาฟิอี(ร.ฮ)ว่า

وأن له إصبعا ، بقول النَّبِيّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " ما من قلب إلا وهو بين إصبعين من أصابع الرحمن عَزَّ وَجَلَّ " فإن هذه المعاني التي وصف اللَّه بها نفسه ، ووصفه بها رسوله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

อัลลอฮ ผู้ทรงบริสุทธิ์และทรงสูงส่ง ทรงมีบรรดาพระนาม และบรรดาคุณลักษณะ ที่คัมภี่ของพระองค์ ได้นำมาด้วยมันและนบีของพระองค์(ศอ็ลฯ) ได้บอกแก่แก่อุมมะฮของท่านด้วยมัน ...........(แล้วอิหม่ามชาฟิอีกล่าวอีกว่า) และแท้จริง พระองค์ทรงมีนิ้ว เพราะคำพูดของนบี ศอ็ลฯที่ว่า(ไม่มีหัวใจใดๆ นอกจากมันอยู่ระหว่างสองนิ้ว จากบรรดานิ้ว พระเจ้าผู้ทรงเมตตา ผู้ทรงสูงส่งและทรงเลิศยิ่ง เพราะแท้จริง บรรดาความหมายเหล่านี้ ที่ อัลลอฮได้อธิบายคุณลักษณะให้แก่ตัวของพระองค์เองด้วยมัน และ รอซูลของพระองค์ ได้อธิบายคุณลักษณะให้แก่พระองค์ด้วยมัน – ดู เฎาะบะกอตอัลหะนาบะละฮ เล่ม 1 หน้า 282
อบูบักร์ อัลอาญุรีย์ ปราชญ์ยุคสะลัฟ กล่าวว่า

باب الإيمان بأن قلوب الخلائق بين إصبعين من أصابع الرب عزَّ وجلَّ، بلا كيف

Bab : Iman bahwa hati-hati manusia berada di antara dua jari dari jari-jari Rabb ‘azza wa jalla, tanpa perlu menanyakan kaifiyyah-nya” [Asy-Syarii’ah, 2/115]

บทว่าด้วยการศรัทธา ว่า บรรดาหัวใจของ สิ่งถูกสร้างทั้งหลาย อยู่ระหว่างสองนิ้วจากบรรดานิ้วของพระเจ้า ผู้ทรงสูงส่งและทรงเลิศยิ่ง โดยไม่ถามว่าเป็นอย่างไร –อัชชะรีอะฮ เล่ม 2 หน้า 115
@@@

ส่วนหนึ่งจากหลักฐานทัศนะปราชญ์ยุคสะลัฟที่ผมได้ยกมา ชัดเจนว่า สิ่งที่ อาจารย์อับดุลมุตตอลิบ หลักแหล่ง ใช้ความเห็นคิดเองนั้นไม่ใช่อะกีดะฮตามแนวทางของบรรพชนยุคสะลัฟ แต่เป็นอะกีดะฮตามแนวคิดนักตรรกนิยาม หรือพวกอะฮลุลกาลาม

والله أعلم بالصواب
อะสัน หมัดอะดั้ม
19/9/60

 เอกสารอ้างอิง