บิดอะฮในทัศนะอิหม่ามชาฟิอี

บิดอะฮในทัศนะอิหม่ามชาฟิอี

อิหม่ามชาฟิอี (ขออัลลอฮเมตตาต่อท่าน) กล่าวว่า

المحدثات من الأمور ضربان: ما أحدث يخالف كتاباً أو سنة أو أثراً أو إجماعاً، فهذه بدعة ضلالة.وما أحدث من الخير لا خلاف لواحد من هذا، فهذه محدثة غير مذمومة.قد قال عمر في قيام رمضان: "نعمت البدعة هذه".

บรรดาสิ่งที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นใหม่นั้น มี 2 ประเภทคือ
หนึ่ง – สิ่งที่ถูกประดิษขึ้นใหม่ ที่ขัดแย้งกับ อัลกุรอ่าน,อัสสุนนะฮ,หรือ อัลอะษัร หรือ อัลอิจญมาอฺ และนี้คือ บิดอะฮที่ลุ่มหลง
สอง – สิ่งที่ถูกประดิษขึ้นใหม่ จาก การกระทำที่ดี ที่ไม่ขัดแย้งกับ ประการหนึ่งประการใด จากนี้ มันคือ สิ่งที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นใหม่ ที่ไม่ถูกตำหนิ และแท้จริง อุมัร ได้กล่าวในเรื่องการละหมาดตะรอเวียะว่า “" นี่แหละ คือบิดอะฮฺที่ดี” – บันทึกโดย อัลบัยฮะกีย์ – ดู มะนากิบอัชชาฟิอี เล่ม 1 หน้า 469
และอีกรายงานหนึ่ง

البدعة بدعتان: بدعة محمودة، وبدعة مذمومة، فما وافق السنة، فهو محمود، وما خالف السنة، فهو مذموم
บิดอะฮ นั้นมี 2 ประเภท คือ
หนึ่ง – บิดอะฮที่ถูกสรรเสริญ
สอง – บิดอะฮที่ถูกตำหนิ
ดังนั้นสิ่งใดที่สอดคล้องกับอัสสุนนะฮ มันคือ สิ่งที่ถูกสรรเสริญ และสิ่งใดที่ขัดแย้งกับอัสสุนนะฮ มันคือ สิ่งที่ถูกตำหนิ – ดู รายงานโดยอบูนะอีม ใน หุลลียะฮอัลเอาลิยาอฺ เล่ม 9 หน้า 113 
...............
จากคำพูดอิหม่ามชาฟิอีข้างต้น

เช็คอับดุลกอ็ยญูม อัสสุหัยบานีย์ได้วิจารณ์คำพูดข้างต้นว่า

أَوَّلاً : لاَيَجُوْزُ أَنْ يُعَارَضَ كَلاَمُ الرَّسُوْلِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِكَلاَمِ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ , كَائِنًا مَنْ كَانَ, فَكَلاَمُ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم حُجَّةٌ عَلَى كُلِّ اَحَدٍ , وَلَيْسَ كَلاَمُ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ حُجَّةً عَلَى كَلاَمِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم
ประการแรก คือ ไม่อนุญาตให้นำคำพูดมนุษย์คนใดคนหนึ่ง มาขัดแย้งกับคำพูดของรซูลุลลอฮ เพราะคำพูดของนบี ศอ็ลฯ นั้น คือ หลักฐานหักล้างคำพูดของทุกคน และไม่ใช่คำพูดมนุษย์คนใดคนหนึ่ง เป็นหลักฐานหักล้างคำพูดของท่านนบี ศอ็ล
แล้วท่านได้อ้างหลักฐานว่า

قال عبد الله بن عباس رضي الله عنه : ليس أحد إلا و يؤخذ من رأيه ويترك , ما خلا النبي
อับดุลลอฮ บิน อับบาส (ร.ฎ)กล่าวว่า ไม่มีคนใด นอกจะถูกเอามาจากความเห็นของเขา และถูกทิ้ง ยกเว้นคำพูดนบี
- ดู อัลลุมาอฺ ฟี รอด อะลามุหสินิลบิดอิ หน้า ๓๖ 
2.จุดประสงค์ของอิหม่ามชาฟิอี(ร.ฮ) คำว่า บิดอะฮที่ถูกสรรเสริญนั้น คือบิดอะฮในทางภาษา ไม่ใช่บิดอะฮในทางศาสนา
อิบนุเราะญับ (ร.ฮ) กล่าวว่า

ومراد الشافعي - رحمه الله - ما ذكرناه مِنْ قبلُ : أنَّ البدعة المذمومة ما ليس لها أصل منَ الشريعة يُرجع إليه ، وهي البدعةُ في إطلاق الشرع ، وأما البدعة المحمودة فما وافق السنة ، يعني : ما كان لها أصلٌ مِنَ السنة يُرجع إليه ، وإنَّما هي بدعةٌ لغةً لا شرعاً ؛ لموافقتها السنة

และจุดประสงค์ของอิหม่ามชาฟิอี (ขออัลอฮเมตตาต่อท่าน) ต่อสิ่งที่เราได้ระบุมันมาก่อนหน้านี้ คือ แท้จริงบิดอะฮ ทีถูกตำหนิ(บิดอะฮมัซมูมะฮ) คือ สิ่งที่ไม่มีรากฐานจากศาสนบัญญัติ ทีจะถูกนำกลับไปหามัน และมันคือ บิดอะฮในความหมายทางศาสนา และสำหรับ บิดอะฮที่ถูกสรรเสริญ นั้น คือ สิ่งที่สอดคล้องกับสุนนะฮ หมายถึง สิ่งที่มีรากฐานมาจากสุนนะฮ ที่จะถูกนำกลับไปหามัน ความจริง มันคือ บิดอะฮในทางภาษา ไม่ใช่บิดอะฮในทางศาสนบัญัติ เพราะมันสอดคล้องกับอัสสุนนะฮ” – ดู ญามิอุลอุลูม วัลหิกัม หน้า 28

ความจริงแล้วประเด็นนี้ เราต้องพิจารณาดู สุนนะฮของท่านนบี เป็นหลัก ไม่ใช่คำพูดของท่านอิหม่ามชาฟิอี เป็นหลัก

3. เป็นที่รู้กันว่า อิหม่ามชาฟิอี (ร.ฮ) เป็นที่ เอาใจใส่ในการปฏิบัติตามท่านนบีเป็นอย่างมากและท่านโกรธผู้ปฏิเสธหะดิษของท่านนบี เป็นอย่างมากเช่นกัน เป็นไปไม่ได้ที่ท่านสอนขัดแย้งกับหะดิษนบีที่ว่า

كل بدعة ضلالة

ทุกบิดอะฮ คือ การหลงผิด

ท่านอิหม่ามชาฟิอี(ร.อ) ได้กล่าวว่า

إِذَا وَجَدْتُمْ فِي كِتَابِي خِلافَ سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقُولُوا بِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَدَعُوا مَا قُلْتُ

ความว่า "เมื่อพวกท่านพบในตำราของฉันแตกต่างกับสุนนะฮฺของท่านรสูลุลลอฮฺ ดังนั้นพวกท่านจงปฏิบัติตาม สุนนะฮฺของรสูลุลลอฮฺเถิด และจงทิ้งสิ่งที่ฉันพูด
- มะริฟะฮ สุนันวัลอะษาร ของ อัลบัยหะกีย หะดิษ หมายเลข ๑๐๙

ท่านอิหม่ามชาฟิอี กล่าวอีกว่า

كل مسألة صح فيها الخبر عن رسول الله صلى الله عليه وسلم عند أهل النقل بخلاف ما قلت فأنا راجع عنها في حياتي وبعد موتي

ทุกประเด็นปัญหา ที่มีคำบอกเล่าที่ถูกต้อง(เศาะเฮียะ)ในมัน จากท่านนบี ตามทัศนะของนักรายงานหะดิษ ขัดแย้งกับสิ่งที่ข้าพเจ้าพูด ดังนั้น ข้าพเจ้าเป็นผู้ยกเลิกมัน ในยามที่ข้าพเจ้ามีชีวิตอยู่และหลังจากข้าพเจ้าเสียชีวิตไปแล้ว – อบูนะอีม ในอัลหุลลียะฮ เล่ม 9 หน้า 107 
.............

จากที่กล่าววมาข้างต้น เป็นไปไม่ได้เลย ที่อิหม่ามชาฟิอี (ร.ฮ) ซึ่งเป็นปราชญที่เคร่งครัดในอัสสุนนะฮที่จะ ส่งเสริมให้มนุษย์ ปฏิบัติสิ่งที่เป็นบิดอะฮในศาสนา

والله أعلم بالصواب
อะสัน หมัดอะดั้ม
15/4/60